Het vergeten barakkenkamp van Orvelte

Bij de parkeerplaats Orvelterzand zijn alleen voor iemand die heel goed kijkt nog sporen te zien van de eerdere bebouwing. Schrijfster Annelies Kok uit Zwiggelte heeft historisch onderzoek gedaan naar dit verdwenen Kamp Orvelte.
De ontwikkeling van het kamp voert terug naar het eind van de jaren dertig van de vorige eeuw. In die crisisjaren verloren duizenden mensen hun baan. Ter bestrijding van de enorme werkloosheid richtte de regering werkprojecten op, voornamelijk in het noorden en oosten van Nederland. Daar ontgonnen zij heidevelden, bossen, en verrichtten zij weg- en waterwerken. De Duitse bezetter maakte in de Tweede Wereldoorlog dankbaar gebruik van deze voornamelijk Joodse werkers. In de nacht van 2 op 3 oktober 1942 werden alle bewoners van de werkkampen via Kamp Westerbork op transport gezet naar de vernietigingskampen.

Publieke vrouwen
Na de oorlog kwamen evacués, veelal arme gezinnen uit het westen en Limburg, naar Orvelte. In Fragmenten doet de toenmalige burgemeester Van der Worp van Westerbork een boekje open: ,,Wij wenschen niet de publieke vrouwen uit de groote steden en de ‘goosers’ van de Zeedijk, noch de ‘linkse’ jongens van Kattenburg en Wittenburg.’’ Op de Amsterdammers werd geen prijs gesteld en begin jaren ‘50 werden de barakken gesloopt.

Verder is er veel aandacht voor een ander onderdeel van Orvelte: de verdwenen school aan het Oranjekanaal. Het typische schoolmeesterhuis is er nog en daarnaast een klein schoolgebouwtje met twee klaslokalen, nu een schuur. Met veel persoonlijke verhalen, archiefmateriaal, foto’s en anekdotes wordt een fraai beeld geschetst van wat ooit een levendige gemeenschap van Orvelte, Coehoorn en Smalhoorn was. Hartsvriendinnen Dina Wolting en Geertje Sikkenga spreken bijvoorbeeld niet vleiend over meester Scharrenberg: ,,Op zondagavond ging hij altijd op de fiets door het dorp heen. En als hij je trof na 8 uur, dan kreeg je er van langs.’’ Dat is vandaag de dag ondenkbaar.
Naast de vaste rubrieken ‘Vroeger en Nu’ en ‘Allemaal op de foto’ is er een weemoedig gedicht van Gertrüd Reinink en als uitsmijter in deze actievoerende tijden treffende oude krantenberichten over Drentse stakingen in de jaren ‘50.

Fragmenten verschijnt 4 keer per jaar en is gratis voor leden. In de losse verkoop bij de Borker Boekwinkel (voorheen Bruna Westerbork) kost het blad 6 euro per nummer. Een lidmaatschap kost 21 euro per jaar.